Στον παραλιακό δρόμο του Λιμένα Χερσονήσου μπορείτε να δείτε το «Σαρακηνό» αναβρυτήριο (συντριβάνι), με τον εντυπωσιακό ψηφιδωτό διάκοσμο που απεικονίζει θαλασσινές σκηνές.

Το μνημείο χρονολογείται στη Ρωμαϊκή Περίοδο. Πρόκειται για ένα συντριβάνι που το νερό του έβγαινε από το κέντρο της κατασκευής και έρεε πάνω στις βαθμιδωτές ακμές της και τα ψηφιδωτά. Πιθανά ανήκε σε κάποια από τις ρωμαϊκές επαύλεις που υπήρχαν στον παραλιακό δρόμο. Οι τέσσερις πλευρές του κοσμούνταν με ψηφιδωτά. Σήμερα διατηρείται καλά η μία μόνο από τις τέσσερις και περιλαμβάνει ψηφιδωτό με μία θαλάσσια σκηνή που απεικονίζονται ψάρια, υδρόβια πτηνά καθώς και μία ψαρόβαρκα με ένα κωπηλάτη και έναν άντρα που ψαρεύει, ο οποίος τραβάει ένα μεγάλο χταπόδι στην πρύμνη. Στο κάτω μέρος της παράστασης απεικονίζεται ένας άνδρας με μπλε σκούφο που πιάνει ένα χέλι.

Το 1954 έγινε πλήρη αποκατάσταση και συντήρηση του μνημείου ενώ το 1956 πραγματοποιήθηκε μικρής κλίμακας ανασκαφική έρευνα στη περιοχή γύρω από το Σαρακηνό, οπότε αποκαλύφθηκε εκτεταμένο ρωμαϊκό κτίριο με πολλά δωμάτια, στο αίθριο του οποίου βρισκόταν, πιθανότατα, το αναβρυτήριο. (Αλεξίου 1956, σ. 420).

Ο Thomas Spratt, αξιωματικός του αγγλικού ναυτικού και ερευνητής, είναι από τους πρώτους που κάνουν λόγο για το Σαρακηνό, το ιδιόμορφο πυραμιδόσχημο ψηφιδωτό αναβρυτήριο στην παραλία της Χερσονήσου, το οποίο, όπως αναφέρει, «έχει σχήμα κόλουρου κώνου, έτσι ώστε να σχηματίζονται τέσσερις τριγωνικές πλευρές με ψηφιδωτές επιφάνειες, που καθεμιά αναπαριστά διάφορες μορφές, κυρίως υδρόβια πτηνά και ψάρια, καθώς και σκηνές ψαρέματος με γυμνούς ψαράδες (…) ένας από τους οποίους έχει πιάσει μια μεγάλη σουπιά ή καλαμάρι με οκτώ πλοκάμια. Οι μορφές είναι χονδρικά αποδοσμένες, δίχως να τηρούνται οι αρχές της προοπτικής, μολονότι τα περιγράμματα των προσώπων είναι εκλεπτυσμένα και με καλό γούστο» (Spratt 1865, σ. 107).

Σύμφωνα με τον Ιταλό αρχαιολόγο Luccio Marian, σε έρευνα που πραγματοποίησε το 1895, μας πληροφορεί ότι «πρόκειται για χαριτωμένη πηγή σε σχήμα πυραμίδας με ψηφιδωτά, αναφέροντας ότι ήταν μια τετράγωνη δεξαμενή στο ύψος του εδάφους, γύρω από την οποία υπάρχει κράσπεδο χτισμένο με ασβέστη και πλίνθους. Μέσα σ’ αυτή, σε απόσταση 1,20 μ., υπάρχει μια πυραμίδα κατεστραμμένη, με τετράγωνη βάση πλευράς 4,72 μ. Το αρχικό ύψος της δεν έχει διατηρηθεί. Η πυραμίδα είναι διακοσμημένη στις τέσσερις πλευρές της με εξαίρετα ψηφιδωτά και χρώματα, που παριστάνουν σκηνές ανθρώπων και θαλάσσιων όντων. Οι τέσσερις οξείες ράχες έχουν μικρές κλίμακες για την αναπήδηση του νερού, σύμφωνα με το σύστημα πολλών ρωμαϊκών αναβρυτηρίων. Από το κέντρο του, όπως φαίνεται από την οπή που υπάρχει, ανάβλυζε το νερό από έναν πίδακα και έπεφτε στις κεκλιμένες πλευρές και τις κλίμακες της πυραμίδας. Ο Mariani χρονολογεί το Σαρακηνό αναβρυτήριο στον 2ο αιώνα, με βάση «την τεχνοτροπία και τη θεματική των ψηφιδωτών» (Mariani 1895, σ. 240).